Ο φόβος της συναισθηματικής δέσμευσης
30/05/2023
Δημήτρης Παδιός
(Άρθρο του Προϊσταμένου του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. Τρικάλων Απόστολου Σπαθή και της Ψυχολόγου Φωτεινής Καλτσά)
Μήπως είστε από εκείνα τα άτομα που φοβούνται την δέσμευση και μόνο στη ιδέα να έρθετε κοντά με κάποιον, ή ακόμα και να νιώσετε εξάρτηση από εκείνον/η σας κόβεται ή ανάσα.
Ας προσπαθήσουμε όμως να δούμε και ίσως να δώσουμε έναν ορισμό για το τι είναι ο φόβος της δέσμευσης. Είναι ο φόβος, ο οποίος εμποδίζει το άτομο να προχωρήσει να μπει στην διαδικασία μίας μακροχρόνιας σχέσης, ή ο φόβος να κάνει το επόμενο βήμα περνώντας στο στάδιο του γάμου.
Τί κρύβεται όμως πίσω από τον φόβο για την σύναψη στενής σχέσης; Ποια είναι τα αίτια;
Ο βασικός λόγος μπορεί να συνοψιστεί σε μία φράση «ΔΕΝ ΘΕΛΩ ΝΑ ΑΛΛΑΞΩ».
Ο φόβος της αλλαγής, για το τί μπορεί να συνεπάγεται αυτή η αλλαγή, η ανασφάλεια για το τί μπορεί να συμβεί στο μέλλον. Η σκέψη της αλλαγής από μόνη της φοβίζει.
Ενδέχεται να κρύβεται ο φόβος της απόρριψης, το άτομο φοβάται ότι θα χάσει το έτερον ήμισυ, επίσης ο φόβος ότι μέσα στην σχέση κινδυνεύει να χάσει την ταυτότητά του, καθώς εμπλέκεται συγχρόνως και η ταυτότητα του άλλου ατόμου.
Συναισθηματική εμπλοκή σημαίνει ότι τα άτομα μοιράζονται σκέψεις και συναισθήματα, νιώθουν ασφάλεια για τον εαυτό τους για την σχέση τους, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει αμοιβαία εκδήλωση αγάπης και πάθους. Όταν το άτομο αντιμετωπίζει το συναισθηματικό δέσιμο ως κάτι αρνητικό ή αγχωτικό συνήθως καταφεύγει στην αποφυγή ως τρόπο διαχείρισης ή αντιμετώπισης του άγχους που νιώθει.
Ο λόγος για τον οποίο αυτό συμβαίνει έχει να κάνει με την επιλογή μη κατάλληλων ατόμων τους οποίους με την πρώτη ευκαιρία θα τους απορρίψει, ή θα προτιμήσει να φύγει ο ίδιος/α μόλις αντιληφθεί ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει από τον έλεγχο η από τα όρια που έχει θέσει.
Ο στόχος των ατόμων που πάσχουν από τον φόβο της δέσμευσης, είναι να μην εμπλακούν συναισθηματικά σε καταστάσεις, πρόσωπα για να μην βιώσουν το άγχος του αποχωρισμού, ή να αισθανθούν ότι είναι δέσμιοι των άλλων.
Οι δικαιολογίες που χρησιμοποιούν για να θρέψουν τον φόβο τους είναι η ιδέα το να είσαι με τον ίδιο άνθρωπο το υπόλοιπο της ζωή σου, ο φόβος ότι θα χάσω τον προσωπικό μου χώρο τα δικά μου πράγματα, το γεγονός ότι έχω ακόμα πολλά να κάνω σχέδια για την ζωή και η δέσμευση θα με κρατήσει πίσω στους στόχους μου και στα όνειρά μου, άσχημες σχέσεις του παρελθόντος, ακόμα και η απουσία σεξουαλικής ποικιλίας το γεγονός ότι μέσα στην σχέση το σεξ μπορεί να γίνει μονότονο και προβλέψιμο.
Ο φόβος της συναισθηματικής δέσμευσης, γνωστός και ως άγχος προσκόλλησης, είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα πρότυπο συμπεριφοράς και σκέψεων που χαρακτηρίζονται από έναν βαθιά ριζωμένο φόβο για τη δημιουργία στενών, στενών σχέσεων με άλλους. Τα άτομα που βιώνουν άγχος προσκόλλησης συχνά δυσκολεύονται να εμπιστευτούν τους άλλους, μπορεί να αποφεύγουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και μπορεί να αισθάνονται συγκλονισμένοι ή άβολα σε συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις.
Το άγχος προσκόλλησης πιστεύεται ότι σχετίζεται με το στυλ προσκόλλησης ενός ατόμου, το οποίο διαμορφώνεται στην πρώιμη παιδική ηλικία και μπορεί να έχει διαρκή αποτελέσματα σε όλη τη ζωή του. Σύμφωνα με τη θεωρία της προσκόλλησης, τα παιδιά που λαμβάνουν συνεπή και ανταποκρινόμενη φροντίδα από τους φροντιστές τους αναπτύσσουν ένα ασφαλές στυλ προσκόλλησης, το οποίο τους δίνει τη δυνατότητα να σχηματίσουν υγιείς σχέσεις αργότερα στη ζωή τους. Ωστόσο, τα παιδιά που βιώνουν ασυνεπή ή παραμελημένη φροντίδα από τους φροντιστές τους μπορεί να αναπτύξουν ανασφαλή στυλ προσκόλλησης, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκολίες στη δημιουργία στενών σχέσεων.
Τα άτομα με άγχος προσκόλλησης συχνά βιώνουν μια αίσθηση βαθιάς ανασφάλειας στις σχέσεις τους, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, μπορεί να αναζητούν διαρκώς επιβεβαίωση από τους συντρόφους ή τους φίλους τους ή μπορεί να αποφεύγουν εντελώς την εγγύτητα για να προστατευτούν από πιθανό συναισθηματικό πόνο. Μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ή μπορεί να αισθάνονται άβολα με εκδηλώσεις στοργής από άλλους.
Ενώ το άγχος προσκόλλησης μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στις σχέσεις ενός ατόμου, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι είναι μια θεραπεύσιμη κατάσταση. Η θεραπεία και η συμβουλευτική μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα να αναπτύξουν ένα πιο ασφαλές στυλ προσκόλλησης, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένες σχέσεις και μεγαλύτερη αίσθηση ευεξίας.
Εκτός από τη θεραπεία, υπάρχει μια σειρά από στρατηγικές που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα άτομα με άγχος προσκόλλησης για να διαχειριστούν τα συμπτώματά τους. Για παράδειγμα, τεχνικές ενσυνειδητότητας όπως η βαθιά αναπνοή και ο διαλογισμός μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του άγχους και στη βελτίωση της συναισθηματικής ρύθμισης. Η αναζήτηση κοινωνικής υποστήριξης από έμπιστους φίλους ή μέλη της οικογένειας μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη στη διαχείριση του άγχους προσκόλλησης.
Είναι σημαντικό για τα άτομα που βιώνουν άγχος προσκόλλησης να αναγνωρίσουν ότι οι φόβοι και τα άγχη τους είναι έγκυρα και κατανοητά. Μπορεί να είναι δύσκολο να εμπιστευτείς τους άλλους και να δημιουργήσεις στενές σχέσεις όταν κάποιος έχει βιώσει παρελθόν τραύμα ή παραμέληση. Ωστόσο, με τη σωστή υποστήριξη και τους πόρους, είναι δυνατό να αναπτύξετε υγιείς, ικανοποιητικές σχέσεις και να ζήσετε μια ικανοποιητική ζωή.
Αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία πρέπει να καταλάβετε ότι δεν είστε μόνοι στην σχέση, δεν μπορείτε να έχετε όλες τις απαντήσεις, μην κλείνεστε στο καβούκι σας. Η ζωή προχωρά και εξελίσσεται και μαζί με αυτήν οφείλετε και εσείς να προχωρήσετε. Μην φοβάστε να μιλήσετε ναι να εξηγήσετε στον άλλον τους φόβους σας, μπορεί να σας είναι δύσκολο και άβολο στην αρχή, αλλά όμως μπορείτε να βρείτε κατανόηση και βοήθεια στον/στην σύντροφό σας. Οι σχέσεις θέλουν δουλειά!
Συμπερασματικά, ο φόβος της συναισθηματικής δέσμευσης, ή το άγχος προσκόλλησης, είναι μια κατάσταση που μπορεί να έχει βαθύ αντίκτυπο στις σχέσεις και την αίσθηση ευημερίας ενός ατόμου. Αν και μπορεί να είναι δύσκολο να ξεπεραστεί, η θεραπεία και η συμβουλευτική μπορεί να είναι αποτελεσματικές για να βοηθήσουν τα άτομα να αναπτύξουν ένα πιο ασφαλές στυλ προσκόλλησης και να διαχειριστούν τα συμπτώματά τους. Αναγνωρίζοντας τους φόβους τους και λαμβάνοντας μέτρα για την αντιμετώπισή τους, τα άτομα με άγχος προσκόλλησης μπορούν να δημιουργήσουν υγιείς, ικανοποιητικές σχέσεις και να ζήσουν μια πιο ουσιαστική ζωή.